Emeklilik için yaş dışındaki diğer şartları sağlayan kişiler, 1475 sayılı kanun 14. maddesi uyarınca kıdem tazminatlarını alabiliyor. Bu hak genellikle 15 yıl, 3600 günle tazminat hakkı olarak ifade ediliyor. Ancak burada kritik tarih 9 Eylül 1999. Bu tarihten önce çalışmaya başlayanlar için 15 yıl sigortalılık, 3600 gün primle kıdem tazminatı alınabilirken, bu tarihten sonra başlayanlar için şartlar daha ağır. 9 Eylül 1999 ila 30 Nisan 2008 arasında sigortalı olanlar, 4500 prim günü ve 25 yıl sigortalılık şartlarına tabi olarak yaştan emekli olabiliyor.
9 EYLÜL 1999 KRİTİK TARİH
İlk kez 9 Eylül 1999 tarihi ve sonrasında sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar, yaştan emeklilik için gerekli 4500 prim günü şartlarını sağlasalar bile, 25 yıl sigortalılık süresi şartlarını sağlamadıkları için kıdem tazminatı alabilme haklarını kullanamıyorlar. Bu durumdaki kişiler en erken 2024'te 25 yıl sigortalılık süresi şartlarını sağlayabilecekleri için bu tarihten sonra kıdem tazminatı alabilir yazılarını SGK’dan talep edebilecekler.
25 YIL BEKLEMEYECEK
Örneğin ilk kez 9 Eylül 1999’da sigortalı olmuş bir kadın, yaştan emeklilik için 25 yıl sigortalılık ve 4500 prim günü ve 58 yaş şartlarına tabiyken, normal emeklilik için ise 7000 prim günü ve 58 yaş şartlarına tabi. Bu durumdaki bir sigortalının ya 25 yıl sigortalılık ve 4500 prim günü şartlarını, ya da 7000 gün prim şartını doldurup doldurmadığına bakılması gerekiyor. İlk kez 9 Eylül 1999’da sigortalı olan bir kişi eğer bu tarihten sonra hiç ara vermeden çalışmışsa 7000 gün prim şartını 9 Kasım 2018’de tamamlıyor.
Önce SGK'dan yazı alın
Bugünlerde 9 Eylül 1999 ve sonrasında çalışmaya başlamış ve mayıs-haziran aylarında 7000 günü dolduranlar, emeklilik için yaş dışındaki şartları tamamladıkları için SGK’dan ‘kıdem tazminatı alabilir yazısı’ alabilecek. Yani 15 yıl, 3600 günle kıdem tazminatı hakkı olarak bilinen uygulamada, 9 Eylül 1999 ve sonrasında çalışmaya başlayıp emeklilik için 7000 prim günü şartına tabi sigortalılar için yeni bir dönem başlamış oldu. Bu kişiler 7000 günü yani 19 yıl, 5 ay ve 10 gün çalışmayı tamamladıklarında SGK’dan kıdem tazminatı yazısı alabilecek.
Tazminat son işyerinden
Kıdem tazminatı alınırken yalnızca son işyerinde geçirilen süre kadar tazminata hak kazanılır. Örneğin işçi 10 yıl bir işyerinde çalıştıktan sonra başka bir işyerine geçmiş ve burada 6 yıl çalıştıktan sonra kıdem tazminatına hak kazanmışsa yalnızca 6 yılın kıdem tazminatını alabilir. İlk kez 9 Eylül 1999 tarihinde sigortalı olan ve aralıksız çalışarak tazminata hak kazanan bir kişi ise, 19 yıl, 5 ay, 10 günlük süre için kıdem tazminatı alacak. Asgari ücretten çalışan ve bu hakkını 2019’da kullanan bir işçi için bu tutar 50 bin 257 TL’ye ulaşıyor.
Önce istifa, sonra SGK olmaz
Çalışanların bu hakkı kullanırken çok dikkat etmesi gereken nokta, önce SGK’dan bu yazıyı alıp, sonra istifa etmek. Aksi taktirde işveren kıdem tazminatı ödemek zorunda değildir. Yargıtay’ın bu konuda verdiği örnek bir karar da, işçilerin önce SGK’dan yazı alıp, sonra işverene bildirmeleri gerektiği yönünde.
Okan Güray Bülbül