İşsizlik ödeneği maaşa göre belirlenirken, en yüksek ödenek brüt asgari ücretin yüzde 80'i kadar ödeniyor. İşsiz sigortalıların yeni iş bulana kadar nakit ihtiyacı karşılanırken İŞKUR aracılığıyla yeni iş bulmaları sağlanıyor. İşsizlik ödeneği alanlar işbaşı eğitim programı, mesleki eğitim kurslarına katılarak günlük harçlıklarını da çıkarabiliyor.
İşsizlik ödeneği bağlanırken işten çıkış koduna bakılıyor. Ödenek 49 farklı işten çıkış konudan uygun olanlara bağlanıyor. Devamsızlık, ahlaki nedenlerle işten çıkartılanlar işsizlik ödeneği alamıyor.
İşsiz kalınan dönemde verilen devlet destekleri, ödeneğe hak kazanma koşulları konusunda merak edilen soruların yanıtları şöyle:
1-Kimler işsizlik ödeneği alabilir, zorunlu olan koşullar nelerdir?
Kendi istek, kusuru dışında işsiz kalmak, hizmet akdinin sona ermesinden önceki 120 gün hizmet akdine sahip olunması, son 3 yılda 600 gün süreyle sigorta priminin ödenmiş olması gerekiyor. Sözleşmenin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvuruda bulunması zorunluluğu var.
Devlet hem çalışan hem işsizin yanında! Vatandaşa 6 ayrı destek
Bu süre aşıldığı takdirde alınacak maaş süresi de o kadar düşüyor. Yani 10 ay maaş alacak bir sigortalı eğer 2 ay geç başvurursa 8 ay maaş alıyor. Kendi isteğiyle işten ayrılanlar alamıyor.
Yeni işe girildiğinde ve emekli olunduğunda aylık kesiliyor. İşsizlik ödeneği aldığı süre içinde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almaya başlayanların ödenekleri "emeklilik" gerekçesiyle yaşlılık aylığını almaya başladığı tarih itibarıyla kesiliyor.
3-İşsizlik ödeneği süresinde prim gün sayısı dikkate alınıyor mu?
İşten kendi istek, kusuru dışında ayrılana verilen ödenek geçmiş prim gün sayısına göre 6 aydan başlayıp 10 aya kadar çıkıyor. İş buluncaya kadar nakit ihtiyacı karşılanırken, ödenek son brüt ücret üzerinden hesaplanıyor.
Hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yılda 600 prim gün ödenmesi durumunda 180 gün, 900 gün prim 240 gün, 1080 gün prim ödenmesi durumunda 300 gün süreyle ödenekten yararlanılabilir.
4- Beş yıl önce işsizlik ödeneği almıştım. Bu yıl yine işsiz kaldım, yararlanabilir miyim?
Daha önce işsizlik ödeneğinden yararlananlar koşulları yerine getirmeleri durumunda yeniden işsizlik maaşı alabiliyor. Yeni bir ödeneğe hak kazanamayacak şekilde işten ayrılma halinde daha önce durdurulan hak sahipliği varsa oradan kalan süre kadar işsizlik ödeneğinden faydalanılabilir.
5-İşe girer girmez İŞKUR'a bildirmek zorunda mıyım?
Gelir getirici işte çalışmaya başlayanların bir gün dahi olsa 15 gün içinde İŞKUR'a bilgi vermeleri gerekiyor Mücbir sebepler dışında bu süre geçerse hak sahipliği süresinden düşülür.
6-İşsizlik ödeneğine haciz konulabilir mi?
İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi değildir, nafaka borçları dışında haciz ve başkasına devredilemiyor.
7-İşsiz kalındığında ödenekle birlikte hangi devlet desteklerinden yararlanılabilir?
Sağlık güvencesinden yeni nitelik kazanabilecekleri aktif programlardan, yeni iş bulmalarına yönelik hizmetlerden yararlanabilir. İşsizlik ödeneği alanın sağlık sigorta primi işsizlik sigortası fonundan ödeniyor. Ailesi de bu hizmetten yararlanabiliyor.
İŞKUR tarafından işbaşı eğitimleri, meslek kurslarına alınarak yeni iş bulma imkanı tanınıyor. Sanayi sektöründeki mesleklerde düzenlenen istihdam garantili mesleki eğitim kurslarına katılan kadınların bakmakla yükümlü olduğu 2-5 yaş arası çocukları kreş yardımı yapılıyor. Toplum yararına programlara katılanlara net asgari ücrete kadar 11 bin 402 lira ödeme yapılıyor.
8-İşsizlik ödeneği alırken İŞKUR'un teklif ettiği işi kabul etmezsem kesilmesi söz konusu olur mu?
Son çalışılan işin ücret ve çalışma koşullarına yakın, ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı nedene dayanmadan reddedenlerin ödeneği kesilir.
Ayrıca, denetimlerde işsizlik ödeneği aldığı dönemde kayıt dışı çalıştığı tespit edilenlerin de ödeneği yeniden başlatılmamak üzere kesilir.
HAZAL ATEŞ